MESNEVÎ’DE RUH VE BEDEN TASAVVURLARI

Ruh ve ruhun bedenle olan ilişkisi felsefe, din diğer düşünce sistemlerinin sıklıkla üzerinde durdukları konulardan olmuştur. Ruhun ezelî ebedî olup olmaması, mahiyeti, bedene nispetle niteliği en çok tartışılan İslam dininin ruh anlayışında şüphesiz Kur’an’daki ayetlerin bağlayıcı bir yönü bulunmaktadır. Ancak bununla birlikte çatısı altında da farklı düşünceler ortaya çıkmıştır. Özellikle tasavvuf anlayışı, ruhların ezelde yaratıldığı, Allah’ın “kendi ruhumdan üfledim” ayeti bağlamında ilahî tarafının bulunduğu düşüncesini ön plana çıkarmıştır. Buna karşı bazı bilginleri, insanın ana rahminde, cenin hâlinin belli safhasından itibaren yaratıldığı tezini ileri sürmüşlerdir. Mesnevî’de beden ikilisi bunların birbiriyle münasebetleri ile ilgili olarak oldukça fazla beyitle karşılaşmaktayız. Mevlânâ’nın bazen akıl (akl-ı me’ad) değerlendirdiği ruhu, bedenin üstünde ilahi töz gördüğü anlaşılmaktadır. Yine ona göre, yaratılan, hatta Mutlak Varlık Allah’la ruhun, geçici süre aşağılık kalıbına girmesi söz konusudur. geçen hemen bütün kurgularda aşağılanıp yüceltildiği görülmektedir. Bu çalışma, konusu bedeni, tecrübi âlemde gözlemlediğim hangi nesneler olgular üzerinden kurguladığı üzerinedir.